Stokoude kerk

Eén van de beeldbepalende gebouwen van Geldermalsen is de imposante Centrum- of Suitbertuskerk aan de Kerkstraat. De oorsprong ligt rond 700, toen hier door Suitbertus het evangelie werd gebracht. In de 12^e eeuw werd hier een tufstenen kerkje gebouwd en in de 15^e eeuw verrees het huidige gebouw, deels met de oude tufstenen muren. Uit deze tijd stamt ook de kerkklok die nu nog wordt gebruikt. Daarin staat het jaartal 1460 gegraveerd.

Kraagsteentje in de Centrumkerk

De huidige Centrumkerk of St. Suitbertuskerk in Geldermalsen is gebouwd in de 15de eeuw, als vervanger van een kleinere tufstenen kapel uit de 12de eeuw, waartegen aan de westzijde omstreeks 1250 een toren was gebouwd. Het koor van de oude kerk kwam waarschijnlijk niet verder dan de triomfboog van de huidige kerk.

Voor deze triomfboog staat een doopvont van hardsteen, ‘Namens graniet’ uit omstreeks 1460. De doopvont was nog maar een goede honderd jaar oud toen de reformatie Geldermalsen bereikte. Of hier een Beeldenstorm heeft huisgehouden weet niemand, wel dat alles anders moest. Voor de reformatie stond de pastoor in het koor en stond of zat de gemeente met het gezicht naar het oosten. Vanaf de reformatie kerkte men met het gezicht naar het westen. Tegen de oostmuur van de toren kwam een preekstoel of kansel. Het ‘pontificale’ doopvont werd gedegradeerd tot voetstuk voor de brenger van het woord Gods.
Achter het koorhek bevindt zich een witmarmeren zerk. In 1684 lieten Jacob van Borssele van der Hooge, Heer van Geldermalsen, en Maria van Varick, dit grafteken maken, De restanten van de fundering van het Huis van Geldermalsen, waar zij woonden, liggen nog in het Zwarte Kamp, in de stationsbuurt. Van Borssele overleed op 19 augustus 1685, zijn vrouw in 1707. De overblijfselen van dit echtpaar zijn in 1791 overgebracht naar Parijs.

In de kerk zijn in de zijbeuk, het schip en het koor zogenaamde kraagsteentjes aangebracht. Een kraagsteen is in een muur of kolom bevestigd en steekt daar uit. Het wordt gebruikt om een bovenliggend element van het bouwwerk te dragen: een boog, balk, kroonlijst of balkon. De kraagsteentjes geven voorstellingen uit de bijbel weer of hebben in onderling verband een symbolische betekenis.

Dit artikel is eerder verschenen in Nieuwsblad Geldermalsen.