Breed en stomp – rank en spits, kerken in Beesd

Het landschap is vaak zo open dat je aan de kerktorens kunt zien dat er weer een dorp in aantocht is. Een journalist die in 1884 een wandeling maakte van Geldermalsen naar Leerdam, schrijft in zijn verslag (binnenkort op deze site te lezen), heeft het over een fraai vergezicht over de Linge richting Beesd, met “de beide kerktorens, de eene breed en stomp, de ander rank en spits.” De brede stompe toren is van de St. Pieterskerk of Petruskerk in Beesd; een Nederlands-hervormde kerk met inderdaad een opvallende toren. Deze toren is in verschillende perioden gebouwd. De onderbouw van de toren dateert van omstreeks 1500, de tweede geleding is waarschijnlijk uit het midden van de zestiende eeuw. Er is een start gemaakt voor een derde geleding met een achtkantige aanzet (de lantaarn), maar de toren bleef uiteindelijk onvoltooid.

De toren werd als vluchtplaats gebruikt wanneer de rivier de Linge buiten haar oevers trad. In de negentiende eeuw, toen de Betuwe om de haverklap werd getroffen door overstromingen, werd hiervoor in de kerk een speciale ‘waterzolder’ aangelegd.

Het kerkgebouw kwam omstreeks 1825 tot stand door ingrijpende verbouwingen van een middeleeuwse kerk. In de muren zijn restanten van de oude kerk opgenomen. Bij opgravingen tijdens de restauratie in 2000 werd duidelijk dat er al in de twaalfde eeuw een kleine kerk op deze plek heeft gestaan. De kerk is nu in gebruik bij de Protestantse Gemeente Beesd. Zowel de toren als de kerk hebben de status van rijksmonument.

Deze tekst van de hand van Martine Eerelman-Hanselman en Arthur Eerelman-Hanselman verscheen eerder in de Mededelingen van de Historische Kring West-Betuwe. Een wandeling van Geldermalsen naar Leerdam. 1884-2012, jaargang 40, jubileumnummer 2012.