Fort Asperen; van verdedigingswerk naar kunstfort

Ondanks de naam ligt fort Asperen feitelijk in Acquoy. Het fort is gebouwd in 1845 als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en in 1879/1880 aangepast. In de Eerste en Tweede Wereldoorlog werden er betonnen bomvrije wacht- en waarnemingsposten bijgebouwd. Fort Asperen is onderdeel van een hele reeks werken in de directe omgeving ter verdediging van het zogenaamde Linge-acces, een zwakke plek in het defensiesysteem van de linie. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is in z’n totaal een rijksmonument. Voor veel forten wordt momenteel een nieuwe bestemming gezocht.

Het vervallen fort Asperen, zoals het verdedigingswerk in de Nieuwe Hollandse Waterlinie in de wandel heet, werd herondekt als kunstfort door Piet Cleveringa uit Acquoy. Samen met honderd dorpsgenoten werd in juni 1981 de Midzomernachtsdroom van Shakespeare uitgevoerd op het overwoekerde terrein van het fort. Sindsdien zet een stichting van vrijwilligers zich in voor restauratie en onderhoud en wordt jaarlijks een kunstexpositie georganiseerd. Inmiddels nadert de restauratie haar voltooiing en is KunstFort Asperen geboren. In de zomermaanden is het fort Asperen open, in de winter huizen er vleermuizen. De taveerne in de houten artillerieloods is in principe het hele jaar geopend.

Inmiddels heeft de stichting KunstFort Asperen zichzelf opgeheven en haar activiteiten gestopt. De activiteiten zijn overgenomen door Fort bij Asperen. 

Deze tekst van de hand van Martine Eerelman-Hanselman en Arthur Eerelman-Hanselman verscheen eerder in de Mededelingen van de Historische Kring West-Betuwe. Een wandeling van Geldermalsen naar Leerdam. 1884-2012, jaargang 40, jubileumnummer 2012.

KunstFort Asperen

Op een pittoreske plek in Acquoy met een panoramisch uitzicht op de Linge, ligt KunstFort Asperen. Een monumentale plek waar kunst en cultuur in een prachtig landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie worden getoond. Een militair object als baken in het linielandschap, met als bijzonder icoon de glazen koepel op het dak.

Als laatste stap in een jarenlange restauratieperiode van het fort, werd de glazen koepel vorig jaar opgeleverd. Het is een prachtig kunstwerk over de lichtschacht van het fort dat de regen tegenhoudt, maar de vleermuizen binnenlaat als zij hun weg zoeken naar hun winterverblijf. De architecten van bureau SLA uit Amsterdam en de glastovenaars van het Nationaal Glasmuseum in Leerdam werkten samen met honderden schoolkinderen en bewoners uit de buurt om het icoon te realiseren.

Nu de glazen koepel er is, het KunstFort dertig jaar bestaat en de Diefdijklinie wordt opgeleverd, is het tijd voor een expositie over het fort, het omliggende rivierenlandschap en de renovaties. Verboden Kringen – te zien tot en met 25 september 2016 – vertelt in actueel en historisch tekst-, film- en beeldmateriaal over het fort, de waterlinie en de Diefdijk.

Inmiddels heeft de stichting KunstFort Asperen zichzelf opgeheven en haar activiteiten gestopt. De activiteiten zijn overgenomen door Fort bij Asperen. Klik hier voor meer informatie.